Językoznawcy o pochodzeniu Słowian, cz. 2: Etnonimy.

        Już w dziełach starożytnych pisarzy niektórzy naukowcy dopatrują się występowania Słowian pod inną niż używana od VI w. n.e..

W V w. p.n.e. Herodot wymienia Neurów, których kojarzono ze Słowianami, ze względu na występujący rdzeń nur-, który jest łączony ze słowem nurzać. Nie ma jednak wystarczających przesłanek etymologicznych by Neurów łączyć ze Słowianami. Z. Gołąb wywodzi nazwę tego ludu od słowiańskiego *Nerwi, siła żywotna.

Herodot wspomina także o ludzie Budinów (Budinoi), których nazwa miła by wywodzić się od słowiańskiego rosnąć, sprawę jednak komplikuje fakt, że można też doszukiwać się tu ugrofińskiej etymologii.

         Również występujący u Ptolemeusza (II w. n.e.) lud o nazwie Silingowie, których niektórzy utożsamiają z odłamem Wandalów nie wydaje się być słowiański. Mimo argumentów, że nazwa ta wywodzi się ze rdzenia *slęg-, co oznacza mokry, wilgotny.

         Lud określany, jako Wenetowie występuje u Pliniusz, Tacyta i Ptolemeusza. Nie ma jednak dowodów, że pod tą nazwą starożytni widzieli Słowian. Z. Głąb wywodził tą nazwę od, *uenet- co miał oznaczać klasę wojowników, z kolei M. Rudnicki w swych badaniach doszedł do stwierdzenia, że chodzi raczej o słowiański rdzeń *ven- wilgoć.

         H. Popowska-Taborska dochodzi do wniosku, że utożsamianie Wenetów z Tacyta, Pliniusza i Ptolemeusza ze Słowianami nie popierają żadne argumenty językoznawcze. Niemożliwym jest stwierdzenie, jakim językiem posługiwał się ten lud w I i II w. n.e..

         Pewność, co do tego, że autor miał na myśli Słowian pisząc o Wenetach mamy dopiero u Jordanesa (VI w. n.e.) w jego Historii gockiej.

         Co do nazwy Słowianie powstały różne tezy wyjaśniające jej etymologię:

• ·        Wiązana jest ona z gotyckim slavn, milczeć.

• ·        Wywodzona od zaimka zwrotnego *slov-, co oznaczać by miało ludzi swoich.

·        J. Baudouin de Caurtenay wysunął tezę, że :

“…nabywcy słowiańskich niewolników kojarzyli sobie nazwę z ich imionami o rdzeniu –sław, Sław-, co z kolei dało w języku Rzymian i innych narodów europejskich formy, Sclavus, Sclava, te zaś przyswojone zostały przez Słowian, jako ich nazwa etniczna.”

• ·        Według H. Popowskiej-Taborskiej: 

„ Widzę w niej nazwę endogeniczną, czyli taką, która pochodzi od języka określającej się grupy i służy do wyodrębnienia jej spośród innych grup etnicznych. Innymi słowy dopatruje się w nazwie Słowianie autoidentyfikacji etnicznej opartej na wspólnocie językowej i za jej bezpośrednią podstawę przyjmuję prasłowiański rdzeń *slov-, zachowany do dzisiaj w polskim wyrazie słowo”

Bibliografia:
Hanna Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka.
http://grzegorj.private.pl/lingwpl/nazwy1.html 
Hanna Popowska-Taborska, Co językoznawca powiedzieć może o wczesnych dziejach Słowian [w:], Praojczyzna Słowian.
Hanna Popowska-Taborska, Z językowych dziejów Słowiańszczyzny.